Geen verandering zonder vreugde
- Sandra Peeters
- Mar 1
- 6 min read
Vreugde is geen luxe. Het is geen bijzaak. Het is niet iets wat je pas mag ervaren nadat alles opgelost, geheeld of perfect is.
Vreugde is de drijvende kracht achter verandering.
Toch is vreugde voor zovelen ook net dat wat stukje bij beetje is weggehaald, weggesneden door toxische relaties, door omgevingen die uitputten in plaats van voeden, zonder ruimte voor iets lichts of speels.
Soms wordt vreugde op zo’n subtiele, zo verraderlijke manier gestolen dat je het pas merkt als het er niet meer is.
Dit kan gebeuren in toxisch co-ouderschap, in relaties waarin controle wordt vermomd als bezorgdheid, of zelfs op werkplekken waar geluk wordt gezien als een afleiding in plaats van een noodzaak.
Stel je voor: je hebt net hartelijk gelachen; je voelt je goed, licht en verbonden. Dan wordt die vreugde plotseling tegen je gericht. Je wordt beschuldigd van egoïsme, van onverantwoordelijk zijn – alsof je goed voelen betekent dat je iets verkeerd doet.
En dat is de valstrik. Controle gaat niet alleen over directe bevelen – het gaat over je doen twijfelen aan jezelf, aan je emoties, en je focus verschuiven van vreugde naar stress, van verbinding naar conflict.
Hoe sluit je de deur voor dit soort negativiteit?
1. Herken het patroon
Zodra je de manipulatie doorziet, verliest deze een deel van haar kracht. Wanneer iemand probeert te bepalen hoeveel vreugde je “mag” ervaren, neem dan wat afstand en stel jezelf de volgende vragen:
Gaat dit om oprechte bezorgdheid, of draait het om controle?
Zou deze persoon op dezelfde manier reageren als ik me ongelukkig voelde in plaats van gelukkig?
Moet ik me hierover echt schuldig voelen, of wordt me dit schuldgevoel aangepraat?
👉🏻 Het benoemen van de tactiek creëert afstand – of het nu gaat om iemand opzadelen met een schuldgevoel, gaslighting of emotionele chantage. In plaats van de negativiteit te absorberen, kun je ze observeren.
2. Ga niet in op het drama
Mensen die toxisch gedrag vertonen halen hun brandstof uit de reacties van anderen. Hoe meer je jezelf verdedigt, hoe meer je je geluk rechtvaardigt, hoe harder je probeert te “bewijzen” dat je een goed persoon bent, hoe meer brandstof je hen geeft. In plaats daarvan: leer je los te maken van het drama.
Hou reacties kort en neutraal (BIFF: Brief, Informative, Friendly, Firm – Bondig, Informatief, Vriendelijk, Vastberaden).
Laat je niet meeslepen in nutteloze discussies.
Stel duidelijke emotionele grenzen, zowel in jezelf als naar de buitenwereld.
👉🏻 Vreugde heeft geen verantwoording nodig.
3. Bescherm je energie
Je hoeft niet elk gevecht aan te gaan. Sommige dingen kunnen – en moeten – genegeerd worden. Iemands verbittering hoeft jouw levenservaringen niet te verzuren.
Als een opmerking bedoeld is om je te kwetsen, laat ze dan niet binnen.
Als een eis onredelijk is, ga er niet op in.
Als een gesprek alleen bestaat om jou naar beneden te halen, verlaat het gesprek.
👉🏻 Je kunt uitdagingen erkennen zonder je te moeten overgeven aan negativiteit. Je kunt verantwoordelijkheid nemen zonder je door een of ander schuldgevoel te laten sturen. En je kunt zorgzaam zijn zonder jezelf op te offeren.
Geen enkele levensstijlverandering werkt zonder een goede dosis vreugde
Het is simpel: als je iets niet leuk vindt, ga je het niet volhouden. Dus als je een hekel hebt aan hardlopen – doe het dan niet. Wie zegt dat het móét? Misschien word je wél blij van fietsen, dansen, wandelen, zwemmen, yoga of krachttraining. Je moet misschien wat uitproberen om te vinden wat bij je past, maar jezelf dwingen tot iets wat je echt niet leuk vindt, leidt niet tot een duurzame verandering.
Hetzelfde geldt voor eten. Gezonde voeding is belangrijk: je hebt dagelijks een goede dosis groenten en fruit nodig. Maar als je van vlees houdt, is jezelf dwingen om veganistisch te worden voor jou waarschijnlijk niet de juiste keuze. Omschakelen naar een gezond dieet kost wat tijd en energie, maar het mag nooit aanvoelen als een straf; je moet kunnen genieten van jouw levensstijlverandering! Hoe blijer je ervan wordt, hoe makkelijker het voor je zal zijn.
Net als bij voeding en beweging, zouden je relaties je energie moeten geven in plaats van energie kosten. Je hoeft toxische dynamieken niet te verdragen uit verplichting, en je hoeft mensen niet in je leven te houden alleen omdat ze er altijd al waren. Als de mensen met wie jij je omringt je steeds een zwaar gevoel geven, dan mag je je afvragen wat die relatie voor jou betekent en of ze het waard is? Een vreugdevolle en gezonde levensstijl begint vaak met het kiezen voor relaties die je echt ondersteunen.
Hun vreugde loslaten en de jouwe ontdekken
Jarenlang, misschien zelfs decennialang, werd jouw gevoel van vreugde gevormd door het gelukkig houden van iemand anders. Je leerde op eieren lopen, hun behoeften voorspellen, en deed er waarschijnlijk alles aan om te voorkomen dat jouw keuzes woede, zwijgzaamheid of oordeel uitlokten. Misschien werd je zelfs verteld wat je moest leuk vinden en wat “acceptabel” was om van te genieten.
En nu? Nu is het tijd om te ontdekken wat jou vreugde brengt – zonder angst, zonder verplichting en zonder het oordeel van iemand anders.
Dat proces kost tijd. Het kan zelfs onwennig voelen in het begin. Maar het is het waard. Het is het waard om opnieuw, misschien met vallen en opstaan, te ontdekken wat jou plezier geeft. Om nieuwe gerechten, nieuwe muziek, nieuwe plekken, nieuwe hobby’s te proberen – niet omdat het moet, maar omdat het mag.
Het oordeel en de emoties van de ander tellen niet meer. Laat ze dus ook niet meespelen in je hoofd. Jij hebt de ongelofelijk sterke keuze gemaakt om die persoon geen plek meer te geven in je leven. Dat betekent ook dat jij jouw vreugde mag opeisen – volledig en zonder enige terughoudendheid.
't Geluk zit in de kleine dingen, én ook in de grote dromen
Het is waar: geluk zit in het alledaagse. In die eerste slok koffie, een opgeruimd huis, een verkwikkende wandeling met je hond. In een spontane lach, een goed gesprek, of de warmte van de zon op je huid. We hebben allemaal die kleine momenten nodig om die een glimlach op ons gezicht toveren, niet?
Maar vreugde zit niet alleen in de kleine dingen. En hoewel ze waarderen krachtig is, laat ze geen reden zijn om jezelf klein te houden. Misschien zat je in een gewelddadige relatie die je leerde om te stoppen met dromen - waar overleven geen ruimte liet voor grotere doelen. Toen dromen onveilig voelde, leerde je mogelijk om vreugde te vinden in kleine dingen omdat dat alles was wat je had.
Eens je je terug in een veilige omgeving bevindt, zul je beseffen dat je weer mag dromen. Je mag grotere doelen stellen. Je mag meer willen.
Wees niet bang om te falen. Beweeg in je eigen tempo en onthou: vreugde zit niet alleen in het bereiken van je doelen, maar ook in het proces. In het gevoel dat je leeft, leert, groeit en durft te proberen.
You do you! Het is jouw leven, jouw pad.
Blijf kiezen voor vreugde
Het beste antwoord op emotionele controle is gewoon goed leven.
Blijf lachen (en zingen, dansen) in je keuken.
Blijf genieten van die kleine vreugdevolle momenten.
Blijf je geluk vooropstellen, niet als een daad van verzet, maar als een daad van zelfzorg.
Dus, vanaf nu? Meer vreugde, meer genieten.
•••
❯❯❯ Vreugdevol leven in de Oscillerende balans
De Oscillerende balans tool helpt je te visualiseren waar je bloeit en waar er ruimte is voor groei, door naar de verschillende vlakken van je leven te kijken, waaronder Vreugdevol leven, misschien wel het allerbelangrijkste vlak.
Het bevordert je zelfbewustzijn en geeft je inzicht in welke aspecten van je leven extra aandacht nodig hebben, zodat je een meer gebalanceerd en vervuld leven kunt leiden.
Hier zijn enkele vragen die je kunnen helpen reflecteren over Vreugdevol leven:
Wat maakt mij echt gelukkig?
Maak ik voldoende tijd voor plezier en lachen?
Onderhoud ik relaties die mij energie en vreugde kosten, of koester ik energiegevende connecties?
Heb ik activiteiten in mijn leven die me oprecht vreugde brengen?
Hoe vaak sta ik mezelf toe speels en spontaan te zijn?
Vier ik kleine momenten van geluk?
Wat is één ding dat ik vaker zou willen doen, gewoon omdat het me doet glimlachen?
•••